Стоматит

Стоматит — ауыз қуысының шырышты қабығының зақымдануы.

Бұл қызыл иектердің, еріннің ішкі беті мен ұрттың, тілдің, таңдайдың және миндалинаның ісінуі, қызаруы және ойық жаралануы.

Аллергиялық, катаральдық, жаралы, афтоздық, везикулярлық, герпес тектес, кандидоздық, травматикалық, некротикалық және т.б. стоматит түрлері ажыратылады. Стоматит жеңіл, орташа және ауыр формада өтуі мүмкін.

Стоматиттің ерте кезеңінде ауыз қуысының шырышты қабығы қызарып, құрғақ және жылтыр болады. Бір-екі күннен кейін ауыздың ішкі бетінде ірімшік тәрізді ақ жабынды пайда болады. Ауыр формада афты (сұр тақташалар), жаралар және жаралар пайда болады.

Диагностика

Әдетте стоматолог дәрігерге науқасты қарау диагноз қою үшін жеткілікті. Күрделі жағдайларда бактериологиялық егу немесе ауыз қуысынан алынған жағындының ПЦР-тесті қолданылады.

Стоматиттің симптомдары:

• ауыз қуысының шырышты қабығының қызаруы және ісінуі:
• ауызда күйдіру және ауырсыну;
• ақ жабынды, шырышты бетінің жаралары;
• слюнаның көп бөлінуі;
• қызыл иектердің қанауы;
• ауыздан жағымсыз иіс;
• дене температурасының 39 градусқа көтерілуі;
• лимфа түйіндерінің ұлғаюы.

Емшектегі балаларда стоматит тітіркенгіштік, қатты жылау, жоғары температура, лимфа түйіндерінің ұлғаюы және слюнаның көп бөлінуі арқылы көрінеді. Ауыз қуысында жабынды, жаралар, еріндердің құрғауы, жарылуы және қабықпен жабылуы байқалады.

Алғашқы көмек. Стоматолог дәрігерге дейін фурацилин ерітіндісімен, түймедақ немесе емен қабығының тұнбасымен ауызды шайып алу ұсынылады. Барлық дәрі-дәрмектерді стоматолог дәрігер немесе (балаларға) педиатр тағайындауы керек.

Стоматитті емдеу ауырсынуды жеңілдету және инфекциямен күресуге бағытталған. Стоматолог дәрігер шайғыштар, сорғыш таблеткалар, ішке қабылдауға арналған вирусқа қарсы және бактерияға қарсы препараттарды тағайындайды.

Алдын-алу:

• ауыз қуысының гигиенасын сақтау, тісіңізді үнемі тазалау, тіс тасын және жабындыларды уақытында жою;
• ауызды шаюға арналған арнайы ерітінділерді пайдалану;
• кариес уақытында емдеу;
• өте ыстық, ащы, суық, қышқыл және қатты тағамдарды тұтынуды шектеу;
• жұмсақ немесе орташа қылшықты тіс щеткасын, тіс жібін мұқият пайдалану;
• алкоголь немесе натрий лаурил сульфатын қамтымайтын тіс пастасын пайдалану;
• емшектегі баланы тамақтандыруға пайдаланатын ыдысты стерильдеу.

Асқынулар:

• аурудың созылмалы формаға өтуі;
• қызыл иектердің қанауы;
• ауыз қуысының гангренасы;
• ревматизм;
• жүректің қабыну аурулары;
• Бехчет ауруы;
• көру қабілетін бұзу.

Себептер:

• бактериялар және вирустар;
• гигиена ережелерін сақтамау (балаларда);
• шырышты қабықтың күйіктері және механикалық зақымдануы;
• сапасыз тіс протездері;
• организмнің сусыздануы;
• авитаминоз (А, В, С дәрумендері, фолий қышқылы, темір жетіспеушілігі);
• мойын, мұрын, жұтқыншақ аумағындағы онкологиялық аурулары;
• гормональдық бұзылулар;
• химиотерапия;
• натрий лаурил сульфаты бар тіс пасталары.