Менингит - бұл жұқпалы ауру, ми мен жұлын қабығының қабынуы. Бұл өздігінен де, басқа жұқпалы аурулардың аясында да пайда болады.
Менингиттің негізгі түрлері: серозды және іріңді. Олар аурудың ауырлығы мен салдары бойынша өте ерекшеленеді. Аурудың инкубациялық кезеңі 2-ден 10 күнге дейін.
Менингиттің қоздырғыштары вирустық, бактериялық және саңырауқұлақ инфекциялары болып табылады. Вирустар немесе бактериялар ми мен жұлынның жұмсақ қабығына еніп, қабынуды тудырады. Ересектерде стрептококк пен менингококк бактериялары тудыратын бактериялық менингит жиі кездеседі. Жаңа туылған нәрестелерде менингит көбінесе стрептококктарға байланысты пайда болады, үлкенірек жастағы балаларда энтеровирус инфекциясы денеге лас өнімдер мен заттар, тұрақты тоғандарда шомылу кезінде, тазартылмаған су ішу арқылы енеді.
Иммунитеттің әлсіреуі менингиттің дамуына да әсер етуі мүмкін, сондықтан мерезбен және СПИД-пен ауыратын науқастар бұл ауруға әсіресе сезімтал, тағы бір себеп бас жарақаты болуы да мүмкін.
Менингит белгілері тез дамиды және оларды анықтау оңай: температураның 40 градусқа дейін көтерілуі, бұлшықеттер мен буындардың ауыруы, жалпы әлсіздік. Бірақ басты белгі - бас ауруы, өсіп келе жатқан және төзімсіз қатты. Жүрек айнуы мен қатты құсу пайда болады ("субұрқақ тәрізді"). Науқас қатты дыбыстардан және жарқын жарықтан зардап шегеді, басын кеудеге қарай еңкейтіп, аяқтарын тізеден жазған кезде қатты ауырсынуды сезінеді. Өз жағдайын жеңілдету үшін науқас бүйіріне жатып, басын қатты артқа шалқайтып, қолдарын кеудесіне қысады, ал аяқтарын тізесіне бүгіп, ішіне қарай қысады. Көбінесе денеде бөртпе пайда болады. Суық тию сияқты мұрын бітуі және тамақ ауруы, өкпенің қабынуы, асқазан-ішек жолдарының бұзылуы, сілекей бездерінің жұмысы бұзылуы болуы мүмкін.
Балалардағы менингит белгілері ересек адаммен бірдей, бірақ қосымша белгілер болуы мүмкін: диарея және тамақты қайта құсу, ұйқышылдық, апатия және әлсіздік, үнемі жылау және тәбеттің төмендеуі, үлкен еңбек аймағындағы ісік.
Алғашқы белгілер пайда болғаннан кейін бір күннен кейін адамның жағдайы күрт нашарлайды. Науқастың есі күңгірттеніп, апатия мен ұйқышылдық, ашуланшақтық пайда болады. Ми қабығының тіндерінің ісінуі басталады, бұл инсульт сияқты органдар мен тіндерге қан ағынын қиындатады. Уақытылы көмек көрсетілмесе, адам комаға түсіп, өлуі мүмкін.
Менингококкты менингиттің бастапқы диагнозын клиникалық тексеру кезінде қоюға болады, содан кейін іріңді жұлын сұйықтығын анықтау үшін жұлын пункциясы жасалады. Менингит ауыр ауру болғандықтан және пункция өте қауіпсіз процедура болғандықтан, оны менингитке күдік туындаған кезде дереу жасау керек.
Сондай-ақ, диагноз қою үшін мыналар жүргізілуі мүмкін:
Менингит жылдам қарқынмен дамиды, алғашқы белгілерде сізге дереу ауруханаға жүгіну қажет. Менингитті емдеу ауруханада дәрігерлердің бақылауымен ғана жүзеге асырылады, оны үйде емдеуге болмайды. Менингитті емдеудің негізгі әдісі-антибактериялық терапия. Менингитті емдеуде диуретиктер қолданылуы мүмкін. Менингит кезінде дезинтоксикация терапиясы да қолданылады.
Менингиттің салдары өте ауыр:
Менингиттің алдын алу шараларына ең алдымен міндетті вакцинация кіреді. Вакцинация менингитке әкелетін көптеген аурулардың дамуын болдырмауға көмектеседі. Вакцинация балаларға ерте жаста жасалуы керек.
Менингиттің алдын алу шаралары:
